12 mar 2013

gústame que che guste o galego

Esta foto forma parte dunha fermosa campaña de aprecio e valoración da nosa lingua, hai moitas pola rede con diferentes lemas: gústame o galego con acento africano, gústame que me entres en galego, gústame que me atendan en galego, gústame que intentes falar galego aínda que che custe un pouquiño, gústame xogar en galego, gústame ler en galego,.....
A campaña organizouna a coordinadora de traballadores de normalización lingüistica, e xa ten foto moita xente, actores, profesores, alumnos, ....Estiveron en Ourense facendo fotos, de sabelo hoxe tería unha fermosa foto co lema "gústame lembrarte en galego",:)

10 mar 2013

Rally matemático sen fronteiras

Xa está convocado de novo o rally matemático sen fronteiras, con novidades este curso, por primeira vez pode participar alumnado de 1º de ESO e ademais do rally matemático hai un rally de ciencias.

O rally é unha proba colectiva, participan grupos de 8 alumnos/as que entre todos teñen que resolver unha serie de problemas difíciles e divertidos. 

No noso centro van participar no rally matemático alumnado de 3º e 4º de ESO. A final é en Toulouse en maio.

As probas realizaranse o luns 18 de marzo ás 16 h cada grupo no seu centro. Sorte aos participantes!!

Xogo do canguro matemático

O xoves 21 de Marzo ás 16h 30´ da tarde serán as probas do canguro matemático, aquí vos deixo o xogo do canguro para que practiquedes.

8 mar 2013

Muller e matemática

"Il faut, pour être heureux, s’être défait des préjugés, être vertueux, se bien porter, avoir des goûts et des passions, être susceptible d’illusions" 
 Émilie Du Châtelet, Discours sur le bonheur

Émilie de Breteuil nace en 1706 nunha familia aristocrática francesa, casa aos 19 anos con Florent Claude, Marqués Du Châtelet, militar da nobreza, co que ten 3 fillos. Frecuenta a corte de Luis XV en Versalles, morre aos 43 anos, 8 días despois do parto do seu 4º fillo.
Émilie tiña unha intelixencia privilexiada, aos 12 anos falaba italiano, español, alemán, inglés  e traducía textos do latín; estudiou a Descartes, a Leibniz, a Newton,..Tivo coma profesores aos matemáticos Maupertuis e Clairaut.
A Emilie du Chatelet gustoulle a diversión, a vida social, a arte, o teatro, a ópera, o coñecemento científico. Tivo unha vida mundana intensa, na que se lle coñecen numerosas relacións con homes da alta sociedade. É nesta época na que se viste de home para poder entrar nas tertulias científicas dos cafés de París.
Entre as súas relacións, está sempre presente a que mantén con Voltaire, co que vive en varias etapas da súa vida, de feito, no ano 1734 os dous instálanse a vivir no castelo de Cirey,  propiedade do marido de Émilie. Voltaire paga a reconstrucción do castelo, a transformación dos xardíns e formaron unha biblioteca con máis de dez mil volumes. Fan do castelo de Cirey o lugar de traballo intelectual de ambos e un centro de reunión cultural de Europa. Nesta etapa Chatelet estudiaba 10 horas diarias.
En 1739 a academia das ciencias de París convoca un premio para traballos de investigación sobre o lume. Voltaire e Chatelet preséntanse  ao concurso, individualmente, gaña o premio Euler, pero o traballo de Chatelet é considerado tan bo que a academia decide publicalo, converténdose a "Dissertation sur la nature et la propagation du Feu", no primeiro traballo científico dunha muller impreso pola Academia de Ciencias de París. Para esta memoria, Émilie  fixo multitude de experimentos na súa casa que describe no estudio.
Tamén escribiu Institutions de Physique”  un tratado de física moderna que dedica ao seu fillo, e que tivo grande difusión e gran éxito, incluso creou unha controversia na teoría de forzas co matemático Dortous de Mairan, sendo a primeira discusión científica de envergadura dunha muller cun home. Neste libro combinou as teorías de Newton, Descartes e Leibniz, tan enfrontadas nesa época.
No prólogo escribe esta preciosa reflexión:
« J'ai toujours pensé que le devoir le plus sacré des hommes était de donner à leurs enfants une éducation qui les empêchât dans un âge plus avancé de regretter  leur jeunesse, qui est le seul temps où l’on puisse véritablement s’instruire ; vous êtes, mon cher fils, dans cet âge heureux où l’esprit commence à penser, et dans lequel le cœur n’a pas encore des passions assez vives pour le troubler. »
Fixo unha traducción dunha obra satírica inglesa na que se reivindicaba o dereito á igualdade da muller "Sur la fable des abeilles" de Mandeville.
Escribiu o "Discurso sobre a felicidade", no que  fala de que a felicidade acádase co estudio, marcándose metas e loitando por elas e tamén dí que para acadala axudan moito os privilexios da riqueza, aunque é unha evidencia, paréceme importante que o diga unha muller privilexiada coma ela. 
A obra máis coñecida de Chatelet é a traducción do latín ao francés do Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica de Newton, pero non só pola traducción senón que explicou e ampliou algúns conceptos e incorporou os coñecementos e mesmo a notación usada por Leibniz  para explicar e facer máis entendible o libro de Newton. A día de hoxe sigue sendo a única traducción francesa deste libro.
En 1748 Emilie coñece ao poeta Marqués de Saint-Lambert, namorase e queda embarazada, no parto morre.
No ano 2006 dúas profesoras da Universidade París 12 organizaron unha exposición sobre ela, na que podedes seguir lendo desta impresionante muller, que é unha desas mulleres que fan que o mundo pareza mellor.  

6 mar 2013

um cesto, uma bola, .....um problema!

Así anunciaba 3x3, unha curtametraxe  de Nuno Rocha, realizador de Porto, que cando menos fáinos sorrir, :)

3 mar 2013

Matemáticos franceses

Pascalina, máquina de calcular 1652, inventada por Pascal
Cando decidín facer un repaso polo poderío matemático de Francia, non pensei que ía atopar aí toda a miña formación matemática universitaria, pero si, aí están case todos os que me acompañaron durante os anos de carreira, púxennos como os coñeciamos, só polo apelido, apelidos repetidos en mil teoremas, en mil obxectos matemáticos. Aí vai un listado incompleto de poderío francés no campo da matemática.
Descartes (1596-1650) introduce a xeometría analítica, as coordenadas cartesianas e a xeometría alxebraica.
Fermat (1601-1665) xurista e matemático, estudiou os máximos e mínimos dunha función alxébrica e o cálculo da recta tanxente desde a xeometría analítica, pasou a posteridade pola afirmación de que a ecuación xn+yn=zn non ten solución enteira para n maior que 2.
Pascal (1623-1662) matemático, físico, filósofo, deseñou e construíu unha calculadora mecánica, vendeu 50 unidades, un dos fundadores da  teoría da probabilidade.
Marqués de l'Hôpital (1661–1704) atribúeselle (?) a regra de L'Hôpital, que se emprega para calcular limites e escribiu un tratado sobre cónicas que se usou durante 100 anos.
Rolle (1652-1719) dedicouse á teoría de ecuacións, destaca o teorema que leva o seu nome. Introduciu a notación da raíz enésima dun número coma a coñecemos hoxe.
Moivre (1667-1754), traballou en Inglaterra, en números complexos obtivo a fórmula de Moivre, os seus aportes principais son en teoría da probabilidade e na converxencia, en certos supostos, da lei binomial á normal.
D'Alembert (1717-1783) matemático e filósofo, creou, con Diderot, L'Encyclopédie e traballou no teorema fundamental da álxebra e nos números complexos. 
Émilie du Châtelet (1706-1749) matemática e física, traductora das obras de Newton e difusora das súas teorías.
Vandermonde (1735-1796) músico e químico coñecido por estudiar os determinantes e a resolución de ecuacións.
Lagrange, (1736-1813) matemático, físico e astrónomo italo-francés, presidiu a comisión que aprobou o Sistema Métrico Decimal, demostrou o teorema do valor medio, introduce a notación f´e f´´ para derivadas na súa teoría de funcións.
Laplace (1749-1827) astrónomo, físico e matemático, a seus traballos mais importantes foron no campo da probabilidade e o seu Tratado de mecánica celeste foi un compendio de todo o coñecemento astronómico da época.
Legendre (1752-1833) importantes contribucións na xeometría, na teoría de números, álxebra abstracta e análise matemático. Estivo na comisión que aprobou o SMD, e o seu libro de xeometría foi usado no ensino medio durante máis de 100 anos. Demostrou a ecuación de Fermat para n=5.
Fourier (1768-1830), matemático e físico, no seus estudios da propagación da calor nos corpos, acaba descompoñendo funcións en series trigonométricas para logo estudiar a súa converxencia, o que hoxe coñecemos coma análise de Fourier.
Sophie Germain (1776-1831) fixo importantes contribucións na teoría de números e na teoría da elasticidade de superficies. Demostrou unha parte da ecuación de Fermat 
Poisson (1781 -1840) físico e matemático e excelente profesor, estudiou teoría de probabilidade, astronomía.  
Cauchy (1789-1857) fixo un tremendo esforzo por formalizar a análise matemática, investigou a converxencia e diverxencia das sucesións e das series, tamén estudiou as ecuacións diferenciais, as funcións de variable complexa, precisou a definición de función, limite e continuidade case na forma actual.
Sarrus (1798 -1861) quixo estudiar medicina pero non obtivo o certificado de “boa vida e costumes” para ingresar na facultade, así que foi a matemáticas onde non se pedía tal cousa, coñecido pola regra de Sarrus para facer determinantes de orde 3.
Hermite (1822-1901) investigou na teoría de números, sobre formas cuadráticas, polinomios ortogonais, funcións de variable complexa, demostrou a transcendencia do número e.
Rouché (1832-1910) coñecido polo Teorema de Rouché sobre análise complexo e coautor do Teorema de Rouché–Frobenius.
Jordan (1838-1922) sistematiza o estudio de grupos iniciado por Galois, aproveita esta teoría para a xeometría, estudia as formas bilineais, establece un criterio de converxencia das series de Fourier,....
Poincaré (1854 –1912) matemático, físico, científico teórico e filósofo da ciencia. Considerado como pioneiro na topoloxía, estudiou as funcións de varias variables complexas, as ecuacións diferenciais, introduce noción de ideal e de álxebras envolventes.
Lebesgue (1875- 1941) introduce un novo tipo de integración, a integral de Lebesgue, que facilitará o estudio das series trigonométricas a da análise de Fourier.
Dieudonné (1906–1992) matemático integrante do grupo Bourbaki, estudiou os grupos de Lie e os espacios vectoriais topolóxicos, escribiu unha historia da matemática.
Nicolás Bourbaki(1935-    ) merece unha entrada aparte, para poder analizar a influencia deste pseudónimo colectivo na matemática do século XX e na formación dos  profes de mates que superamos os 50 anos.