24 oct 2011

Un número chamado e

Parece que se falamos do número e, tamén temos que falar de Euler, ao que debemos dúas grandes fórmulas.
A Identidade de Euler está considerada como unha das máis fermosas igualdades matemáticas,  relaciona as cinco constantes numéricas máis populares, os números 0, 1, π, e, i,
Relación de Euler
Igual de importante e sinxela a Fórmula de Euler, que relaciona, nun polígono convexo, o número de caras (C), o número de vértices(V) e o número de arestas (A):
Do número e podes saber neste vídeo, da colección Máis por menos que fixo Antonio Perez para TVE no ano 1996. 
Para saber das aportacións de Euler á ciencia escoita este audio do programa "A hombros de gigantes".

20 oct 2011

Bat bi hiru lau

A letra da canción "baga , biga, higa, laga ..."  repite unha secuencia baseada nos números: un , dous, tres, catro... ( bat, bi, hiru, lau...en euskera ) e din que ten a súa orixe nun conxuro pronunciado polos aquelarres. Despois converteuse nunha canción popular vasca que as nais e avoas ensinaban aos  nenos para que aprendesen a vocalizar correctamente. Mikel Laboa popularizouna e no documental "La pelota vasca" Julio Medem  fixo esta montaxe impresionante. A forza que transmite é a necesaria para xestionar a paz, hoxe que ETA deixou as armas. Non podo menos que celebrar esta noticia eu que tanto quero a ese país que foi o meu durante 20 anos.

Napier

 John Napier dálle o nome aos logaritmos neperianos. Napier inventou un ábaco para calcular productos e cocientes de números. Os "Huesos de Naiper" constan de 10 varas correspondentes aos díxitos 0 a 9. En Cada vara aparecen os múltiplos do número que encabeza a táboa, separando os díxitos coa diagonal. Con este sinxelo ábaco pódense realizar complexos productos e divisións de números de varias cifras. Este aparato foi un precedente da calculadora.
Para entender como se realizan os productos e divisións basta ler con atención este artigo do xornal El Mundo.
Neste audio do programa "A hombros de gigantes" de RTVE podedes escoitar a biografía de Napier, un tipiño moi, moi raro, :)

16 oct 2011

Máis ou menos


Estupenda ilusión óptica de Greenpro

11 oct 2011

O censo que xa non é un censo


O INE ( Instituto Nacional de Estatística) vai realizar o censo de poboación 2011. Os censos teñen como obxectivo o reconto da poboación do estado e o coñecemento da súa estructura, para elo realizábanse enquisas en todos os domicilios do estado cuns cuestionarios sobre idade, sexo, nacionalidade, estado civil, formación, actividade económica, relacións parentesco entre os que viven nesa vivenda, características da vivenda, …, todo, preguntaban todo, pois tratábase de facer un retrato axustado das condicións de vida dos cidadáns españois.
O censo realizábase cada 10 anos desde 1877. Este ano por primeira vez vaise realizar unha mostraxe en lugar do censo universal e farase o cuestionario só a unha mostra do 10% da poboación, uns 3 millóns de vivendas.
O motivo dado polo INE para este cambio e a necesidade de aforrar en tempos de crise, de feito este ano só van contratar 4 000 enquisadores fronte aos 40 000 contratados para a realización do último censo de 2001. Tamén alega o INE que outros países Europeos están realizando este tipo de modificacións.
A medida esta xerando polémica entre estatísticos e sociólogos. O que está ben claro é que o nome non pode ser censo, cando o que fai o INE é unha mostra e unha inferencia dos datos obtidos na mostra.
Noticia en EL País 
Para ver como cambiou España nos últimos 150 anos, pódese consultar este interesante documento.

6 oct 2011

Os nosos números

Pirámide de poboación para Galicia no ano 2008. Fonte IGE
Estes días na prensa  falan de pagas de 20 millóns de euros e a min mesma éme difícil facerme unha idea de canto significa realmente esa cantidade, manexamos os números en abstracto pero moitas veces cando nos mandan concretar non sabemos asignar cantidades razoables a cousas reais.
Na aula isto vese a diario, se lle preguntamos a un alumno cantos habitantes ten Ourense pode responder calquera cousa, por iso pensei facer un post de números, de cantidades reais. Escollín datos ou moi significativos ou que a min me interesan, espero que a vos tamén. Se vos interesan outros datos, podedes ver aqui un resumo da situación de Galicia no 2011.
Dicir que cando vemos aí que o ingreso medio por fogar en Galicia é de 2010 €, temos que saber que para o cálculo desa media tívose en conta os ingresos nos fogares dos "altos financeiros" e similares; eses claramente soben a media, faltaríanos saber a desviación típica ou algunha outra medida da dispersión deses ingresos medios. Todos os datos están sacados do IGE (Instituto Galego de Estatística).
Habitantes Galicia:  2 794 516
Superficie:  29 574,8 km²
Saldo migratorio: 6 647
Número medio de fillos por muller: 1,1    
Taxa de actividade  54,6%  
Taxa de paro 15,4 %
Taxa de risco de pobreza 14,32 %
Ingresos medios mensuais por fogar:  2 010 €
Esperanza de vida ao nacer dos homes:  78,3 anos
Esperanza de vida ao nacer das  mulleres: 85,1 anos
Número de médicos colexiados: 5 293
Parque de vehículos: 1 873 069
Centros públicos de ensino non universitario:  1 168
Profesoras de ensino non universitario: 25 702
Profesores de ensino non universitario: 11 872
Alumnado no ensino non universitario:   372 885
Alumnado no ensino non universitario en centro públicos:   272 875 
Poboación Concello Ourense: 108.673
Superficie queimada en Galicia en 2010:  14.807,34 hectáreas
Acidentes laborais mortais en 2009 en Galicia: 74